Vogelvrijland

Op weg naar school zag ik dat de winkelruit van de sigarenwinkel met kranten was afgeplakt. Nieuwsgierig als een jongen van acht probeerde ik, door de onbedekte delen, een glimp van het voor mij zo vertrouwde winkel-interieur op te vangen, op zoek naar sporen van het geen er het weekend ervoor had afgespeeld. Naast de toonbank zag ik bloedvlekken op de vloer.

In de koude en besneeuwde nacht van vrijdag 8 op zaterdag 9 februari 1963 werden de 38-jarige weduwe Barbara van der Hoff-van Heck en haar 8-jarige zoon, Marcel van der Hoff in hun sigarenwinkel op brute wijze vermoord. Deze gruwelijke en geruchtmakende Brekelsveld moord zou decennia lang de gemoederen van de buurt en het hele Rotterdamse politiekorps lange tijd in beroering houden. Uiteindelijk zou dit onopgelost delict de boeken in gaan als: ‘De dubbele moord op het Brekelsveld’.

Het Brekelsveld in het Rotterdamse Zuidwijk, waar ik in 1958 (vanuit Overschie) met mijn ouders, mijn Opa en mijn drie jaar oudere broer kwam wonen was, op de bestrating na voltooid. Ik verkende per step mijn nieuwe buurt. De nieuwe wijk was voor die tijd opvallend ruim van opzet met brede trottoirs en veel groen tussen de maisonnette woningen. De winkels aan het Brekelsveld en Hijkerveld voorzagen de nieuwe bewoners van hun dagelijkse levensbehoefte.

Op de hoek van de Brekelsveld zat de kruidenierswinkel van Guus Hiel, zijn broer Fons Hiel, ernaast had een slagerij, daarnaast het sigarenmagazijn van de weduwe Barbara van der Hoff en dan de groentewinkel van de familie Koedood. De dansschool van Ans van de Heuvel onderbrak het rijtje winkels om verder de hoek om te gaan als Hijkerveld. Daar was ondermeer de kolen- en oliehandel van Lathouwers, die zo’n beetje de hele wijk de winter aangenaam warm liet doorkomen. Vervolgens de elektro-winkel van Groenendijk met daarnaast een kapsalon, een drogist met op het einde de zuivel- en kaashandel van Van Puffelen en de ijzerwaren van vader en zoon Mosheuvel.

In die laatste winkel kwam ik regelmatig wanneer mijn Opa weer in of rond het huis ging klussen. Ik haalde dan voor hem pluggen, schroeven, houtlijm en gereedschap. Er moest dan thuis weer een plankje opgehangen of een opklapbed getimmerd worden om de gezinsuitbreiding het hoofd te bieden.
Tegenover de ijzerwinkel van Mosheuvel zat de snackbar. Een puntzak met vier bitterballen voor 25 cent. Dat kon alleen bij hoge uitzondering als ik ‘gespaard’ had.
Kortom een rustige wijk, waar veel nieuwe bewoners (die met name uit Noord-Brabant) hier met hun jonge gezinnen een nieuwe toekomst en een baan hadden gevonden.

Touwtje uit de brievenbus
Ondanks dat Zuidwijk, waar hard werkende mensen uit alle windstreken waren komen woonden, elkaar (nog) niet kende was er een bijna vanzelfsprekend onderling vertrouwen. Het touwtje uit de brievenbus was daar wel het meest sprekende voorbeeld van. De jonge kinderrijke buurt maakte dat men snel met elkaar in contact kwam, bij school of in de buurtwinkels. Zo hadden schoolgaande kinderen geen huissleutel en hoefde ook niet aan te bellen maar trokken aan een touwtje dat half uit de brievenbus hing en aan de binnenkant vast zat aan het slot.
Cabaretier Paul van Vliet bezong het in 1985 als volgt:

“Mijn hart mijn huis
Mijn beide armen
Stonden altijd open
En een touwtje uit de brievenbus:
Hij kon zo naar binnen lopen.”

De dubbele moord
Hoogstwaarschijnlijk een gelegenheidsdief die in deze nacht op kinderlijk eenvoudige manier de achterdeur van de sigarenwinkel kon binnen stappen, zal in zijn daad gestoord zijn door Barbara van der Hoff, die door het geluid naar beneden kwam en de confrontatie met haar leven heeft moeten bekopen. Het zelfde lot trof haar 8-jarige zoon Marcel (rechts achter op de foto) die gewekt door alle rumoer ook naar beneden was gekomen. Hun beide schedels bleken met een zware glazen asbak ingeslagen en een portemonnee met de weekomzet van 1000 gulden was verdwenen. De lichamen werden ernstig verminkt en badend in het bloed gevonden door de 10-jarige Hans (links op de foto). Toen hij zijn moeder en jongere broertje niet in hun slaapkamers aantrof, ging hij op onderzoek uit en trof beide in de hal. Hans wist in de winkel de aandacht te trekken van een passerende nachtwaker, die op zijn beurt de politiepost aan de Slinge alarmeerde. Kort daarna werd de buurt door politiemensen, onder leiding van hoofd-inspecteur C.M.J. van der Weijden en toenmalig rechercheur Jan Blaauw, uitgekamd. In blauwe overalls liepen ze in gelid alle pas aangelegde tuinen en perkjes in de wijk plat, opzoek naar sporen of aanwijzingen. Huis aan huis werden er kleine verhoren afgenomen.

Waarom
Nu 50 jaar later, zou een dergelijke gruwelijke plaats direct gemarkeerd worden door waxinelichtjes, bloemen, kindertekeningen, plushe knuffelbeesten en teksten als; ‘Waarom?’.
Er zou wangslijm zijn afgenomen bij alle mannen in deze wijk. En een DNA-onderzoek zou binnen enkele dagen iedereen buiten verdenking hebben gesteld.

In 1963 was dat anders. Er werd niet over gesproken. De school had geen kinderpsychologe nog trauma- of slachtofferhulp.
En hoe raar het ook mag klinken; het voorval werd doodgezwegen en leek niet gebeurd. De uitvaartdienst van Barbara en haar zoon Marcel vond weliswaar onder massale belangstelling plaats, maar daarna werd het stil. Misschien wel omdat de verwachte aanhoudingen door de politie uitbleven waardoor lange tijd een ieder in het ongewisse bleef en er wantrouwen leek te ontstaan naar alle mannen in Zuidwijk. Zo is het verhaal van een man die destijds, ten onrechte als verdachte aangemerkt was. Hij heeft het jaren lang voor zijn omgeving verzwegen en gaat er nu nog steeds emotioneel onder gebukt.

In de publiciteit
De landelijke media-aandacht was voor die tijd ongekend groot. Op de zwart-wit televisie, waar ik het weekend van de moord nog had gelachen om De Mounties in de Rudi Carell Show, verschenen al snel de eerste foto’s. Er werd een beloning uitgeloofd van 5000 gulden voor de gouden tip. En gedurende de jaren daarna werden zo’n 4500 tips nagetrokken en werden ruim 27.000 mensen gehoord.

Oud-commissaris Jan Blaauw (destijds rechercheur) heeft in zijn boek; “Laatste rit van een taxichauffeur” een hoofdstuk geweid aan deze geruchtmakende Brekelsveld moord.
Toen in februari 1981 de verjaringstermijn was bereikt, moest het onderzoek naar deze zaak worden gesloten. Tot grote frustratie van de oud-commissaris.

De Rotterdamse band; “The Amazing Stroopwafels” hebben een muziekclip gemaakt met de titel; ‘Brekelsveld’, die terug te vinden is op hun DVD; “Van Blankenburg tot Zwart Nazareth”, uit 2006. Hierin zijn 8-mm smalfilmbeelden verwerkt, welke mijn vader, Fred Vogel in de begin jaren-60 van ons gezin en het Brekelsveld maakte.

Begin 1968 ben ik met m’n ouders verhuisd en hebben wij de Brekelsveld achter ons gelaten. Maar de ‘Dubbele moord’ zal nooit meer uit mijn hoofd gaan.

Ga naar de inleiding van dit artikel.